میگرن و علائم و علل آن

میگرن یک بیماری نورولوژیک است که می‌تواند باعث چندین علامت شود. این بیماری غالبا با سردردهای شدید و طاقت‌فرسا شناخته می‌شود. علائم ممکن است شامل تهوع، استفراغ، مشکل در صحبت کردن، بی حسی یا مورمور شدن و حساسیت به نور و صدا باشد. میگرن معمولا ارثی است و تمام سنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تشخیص سردردهای میگرنی بر اساس سابقه‌ بالینی، علائم گزارش شده و رد احتمال سایر عوامل، انجام می‌شود. رایج‌ترین طبقه‌بندی‌ سردرد میگرنی شامل سردردهای بدون پیش درآمد یا اورا (Aura) (که قبلا به عنوان میگرن معمولی شناخته می‌شد) و سردردهای همراه با پیش درآمد یا اورا (که قبلا به عنوان میگرن کلاسیک شناخته می‌شد) است.

میگرن‌ می‌تواند در کودکی شروع شود و یا ممکن است تا اوایل بزرگسالی بروز نکند. احتمال ابتلا به میگردن در زنان نسبت به مردان بیشتر است. سابقه‌ خانوادگی یکی از مهم‌ترین ریسک فاکتورهای ابتلا به میگرن است.

علائم و نشانه های میگرن

علائم میگرن ممکن است یک تا دو روز قبل از خود سردرد شروع شوند. این مرحله، به عنوان مرحله‌ی پیش‌نشانه شناخته می‌شود. علائم این مرحله می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

در میگرن همراه با پیش درآمد یا اورا، اورا بعد از مرحله‌ پیش‌نشانه رخ می‌دهد. در طول اورا، شما ممکن است مشکلاتی در دید، ادراک، حرکت و صحبت داشته باشید. مثال‌هایی از این مشکلات عبارتند از:

مشکل در صحبت کردن به طور واضح
احساس مور مور یا سوزن سوزن شدن در صورت، بازوها یا پاها
دیدن اشکال، نورها یا لکه‌های روشن
از دست دادن دید به صورت موقت

مرحله‌ی بعدی، فاز حمله است. این مرحله، حادترین یا شدیدترین فاز درد میگرن اصلی است. در برخی افراد، این مرحله می‌تواند با اورا هم‌پوشانی داشته باشد یا در طول اورا رخ دهد. علائم فاز حمله ممکن است از ساعت‌ها تا روزها طول بکشد و ممکن است از فرد به فرد متفاوت باشد. برخی علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

افزایش حساسیت به نور و صدا
تهوع
سرگیجه یا احساس ضعف
درد یک طرف سر، سمت چپ یا راست یا جلو یا گیجگاه
سردرد ضربان‌دار و ذق ذق‌کننده
استفراغ

بعد از فاز حمله، فرد اغلب فاز پس‌نشانه را تجربه می‌کند. در طول این فاز، معمولا تغییراتی در حالت و احساسات فرد رخ می‌دهد. این تغییرات می‌تواند از احساس سرخوشی و خوشحالی شدید تا احساس خستگی و بی‌حالی متغیر باشد. سردردی خفیف و گنگ نیز ممکن است هم‌چنان تداوم داشته باشد.

طول و شدت سردرد در این فازها می‌تواند در افراد مختلف، درجات متفاوت داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است از یک فاز جهش شود و حمله‌ میگرنی بدون ایجاد سردرد، رخ دهد.

درد میگرن

مردم معمولا درد میگرن را به صورت زیر توصیف می‌کنند:

ضربان‌دار
ذق ذق‌کننده
سوراخ‌کننده
کوبنده
ناتوان‌کننده و طاقت‌فرسا

هم‌چنین، این درد ممکن است،گنگ، شدید و مدام باشد. این درد ممکن است به صورت خفیف شروع شود ولی بدون درمان، متوسط تا شدید خواهد شد.

درد میگرن بیشتر ناحیه‌ پیشانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این درد معمولا در یک طرف سر ایجاد می‌شود ولی می‌تواند دو طرفه هم باشد یا بین طرفین سر جابجا شود.

بیشتر میگرن‌ها حدود ۴ ساعت طول می‌کشند. اگر میگرن درمان نشود یا به درمان پاسخ ندهد، می‌تواند از ۷۲ ساعت تا یک هفته نیز به طول بیانجامد. در میگرن‌های همراه با اورا، درد ممکن است با اورا هم‌پوشانی داشته باشد یا ممکن است کلا رخ ندهد.

تهوع میگرنی

بیش از نیمی از کسانی که میگرن می‌گیرند، تهوع را به عنوان یک علامت دارند. بیشتر آن‌ها استفراغ نیز می‌کنند. این علائم ممکن است هم‌زمان با سردرد آغاز شوند. با این حال، معمولا این علائم حدود یک ساعت بعد از سردرد شروع می‌شوند.

تهوع و استفراغ می‌توانند به اندازه‌ خود سردرد، دردسرساز شوند. اگر فقط تهوع داشته باشید، ممکن است قادر باشید داروهای معمول میگرن خود را مصرف کنید. بالعکس، استفراغ می‌تواند مانع از مصرف قرص‌ها یا حفظ آن‌ها درون بدن تا زمانی که بتوانند جذب شوند، بشود. اگر مجبور شوید مصرف داروهای میگرن را به تاخیر بیاندازید، احتمالا میگرن شما شدیدتر خواهد شد.

درمان تهوع و جلوگیری از استفراغ

اگر شما تهوع بدون استفراغ داشته باشید، پزشک متخصص مغز و اعصاب ممکن است به شما داروهایی برای رفع تهوع که به آن‌ها ضدتهوع گفته می‌شود، پیشنهاد کند. در این مورد، داروهای ضدتهوع می‌تواند به جلوگیری از استفراغ یا بهبود تهوع کمک کند.

فشاردرمانی نیز می‌تواند در درمان تهوع میگرنی کمک‌کننده باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داد که فشاردرمانی، شدت تهوع میگرنی را در عرض ۳۰ دقیقه کاهش داد و اثر آن تا ۴ ساعت افزایش یافت.

درمان هم‌زمان تهوع و استفراغ

به جای درمان جداگانه‌ تهوع و استفراغ، متخصص های مغز و اعصاب ترجیح می‌دهند که این علائم را با درمان خود میگرن، رفع کنند. اگر میگرن شما همراه با تهوع و استفراغ قابل توجه باشد، شما و پزشکتان ممکن است در مورد مصرف داروهای پیش‌گیری کننده یا پروفیلاکتیک صحبت کنید.

تست‌های میگرن

پزشکان میگرن را با شنیدن علائم شما، دریافت یک سابقه‌ پزشکی یا خانوادگی دقیق و اجرای یک معاینه‌ی فیزیکی برای رد سایر عوامل بالقوه، تشخیص می‌دهند. روش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی، می‌توانند احتمال سایر عوامل مانند موارد زیر را رد کنند:

تومورها
ساختارهای ناهنجار مغزی
سکته مغزی

درمان میگرن

میگرن نمی‌تواند درمان شود ولی پزشک مغز و اعصاب می‌تواند به شما در مدیریت آن کمک کند تا کمتر به آن دچار شده و در زمان بروز آن، علائم کمتری داشته باشید. درمان، هم‌چنین می‌تواند به شما کمک کند تا میگرنی که در حال حاضر دارید، شدت کمتری داشته باشد.

برنامه‌‌ی درمانی شما به عوامل زیر بستگی دارد:

سن شما
تعداد دفعات بروز میگرن
نوع میگرنی که دارید
شدت میگرن، بر اساس طول آن، میزان درد و بازدارندگی آن‌ از رفتن به سر کار یا مدرسه
شامل تهوع یا استفراغ به همراه دیگر علائم بودن
دیگر بیماری‌هایی که دارید و داروهایی که ممکن است مصرف کنید

برنامه‌ی درمانی ممکن است شامل ترکیبی از موارد زیر باشد:

درمان‌های خانگی خودمراقبتی میگرن
تغییرات سبک زندگی، شامل مدیریت اضطراب و دوری از محرک‌های میگرن
مسکن‌های OTC (بدون نیاز به نسخه) یا داروهای میگرن، از قبیل NSAIDها یا استامینوفن (تایلنول)
داروهای میگرن نیازمند به نسخه، که روزانه برای پیش‌گیری از میگرن و کاهش تعداد دفعات بروز آن مصرف می‌شوند
داروهای میگرن نیازمند به نسخه که به محض شروع سردرد، برای پیشگیری از شدید شدن میگرن و تسکین علائم استفاده می‌شوند
داروهای نیازمند به نسخه برای کمک به بهبود تهوع یا استفراغ
هورمون درمانی در صورتی که میگرن با چرخه‌ی قاعدگی شما در ارتباط باشد
مشاوره
مراقبت‌های جایگزین که ممکن است شامل بیوفیدبک (بازخورد زیستی)، مدیتیشن یا مراقبه، فشاردرمانی یا طب سوزنی باشد

درمان‌های خانگی میگرن

شما می‌توانید چندین چیز را در خانه برای کمک به تسکین درد ناشی از میگرن امتحان کنید:

دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت
ماساژ دادن کف سر یا گیجگاه‌ها
قرار دادن یک حوله‌ سرد روی پیشانی یا پشت گردن

داروهای میگرن

داروها نیز می‌توانند برای پیشگیری از وقوع میگرن یا درمان آن در صورت بروز، استفاده شوند. شما ممکن است با مصرف داروهای OTC تسکین پیدا کنید. با این حال، اگر داروهای OTC موثر نبود، ممکن است پزشکتان تصمیم بگیرد داروهای دیگری تجویز کند.

این گزینه‌ها بر اساس شدت میگرن و دیگر بیماری‌های شما انتخاب می‌شوند. گزینه‌های دارویی، شامل موارد پیشگیری‌کننده و موارد درمانی در طول فاز حمله است.

سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو

استفاده‌ی مکرر یا بازگشتی از هرکدام از داروهای سردرد می‌تواند باعث آن‌چه که به عنوان سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو (قبلا به آن سردرد بازگشتی گفته می‌شد) شناخته می‌شود، شود. افراد مبتلا به میگرن ریسک بیشتری برای ابتلا به این عارضه دارند.

زمانی که در حال تعیین شیوه‌ مواجهه با سردردهای میگرنی هستید، با دکتر مغز و اعصاب خود در مورد تناوب و میزان مصرف دارو و جایگزین‌های آن صحبت کنید.

جراحی میگرن

چندین عمل جراحی برای درمان میگرن وجود دارد. با این حال، این روش‌ها توسط اداره‌ کل غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید نشده‌اند. این جراحی‌ها، شامل جراحی‌های تحریک عصبی و جراحی فشارزدایی از روی سایت محرک میگرن (MTSDS) است.

بنیاد میگرن آمریکا تمام کسانی را که جراحی میگرن را مد نظر دارند، تشویق می‌کند تا به یک متخصص سردرد مراجعه کنند. متخصص سردرد یک دوره‌ فلوشیپ معتبر پزشکی را گذرانده و یا در زمینه‎‌ی سردرد مدرک تخصصی دریافت کرده‌است.

جراحی‌های تحریک عصبی

در طول این جراحی‌ها، جراح الکترودهایی زیر پوست شما قرار می‌دهد. الکترودها نورون‌های خاصی را تحریک الکتریکی می‌کنند. چندین نوع محرک امروزه در این جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محرک‌ها شامل موارد زیر است:

محرک‌‌های عصب پس سری یا اکسیپیتال
محرک‌های عمقی مغز
محرک‌های عصب واگ
محرک‌های گانگلیون اسفنوپالاتین

معمولا بیمه محرک‌ها را پوشش نمی‌دهد. تحقیقات در مورد نقش تحریک عصبی در درمان سردردها ادامه دارد.

MTSDS

این عمل جراحی شامل رهاسازی اعصاب اطراف سر و صورت، که ممکن است به عنوان سایت‌های محرک برای میگرن مزمن ایفای نقش کنند، است. تزریق اونابوتولینیوم توکسین A (بوتاکس) معمولا برای شناسایی اعصاب دخیل در حمله‌ میگرن استفاده می‌شود. جراح اعصاب جدا شده را تحت بی‌حسی غیرفعال کرده یا فشار را از روی آن‌ها برمی‌دارد. معمولا جراحان پلاستیک این عمل را انجام می‌دهند.

انجمن سردرد آمریکا درمان میگرن توسط MTSDS را تایید نمی‌کند. این انجمن پیشنهاد می‌کند که هرکسی که این عمل جراحی را مد نظر دارد، باید تحت ارزیابی توسط یک متخصص سردرد قرار بگیرد تا ابتدا از ریسک‌ها مطلع شود.

این جراحی‌ها تا زمانی که مطالعات بیشتر نشان دهد که همواره و به طور ایمن کار می‌کنند، تجربی در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، این جراحی‌ها ممکن است برای افراد با میگرن مزمن که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، سودمند باشند. بنابراین، آیا جراحی پلاستیک پاسخی به دردسر میگرن شماست؟

چه چیزی باعث میگرن می‌شود؟

محققان، دلیلی قطعی برای میگرن شناسایی نکرده‌اند. با این حال، آن‌ها چندین عامل کمک‌کننده که می‌توانند این بیماری را تحریک کنند، یافته‌اند. این عوامل شامل تغییرات در مواد شیمیایی درون مغز، برای مثال کاهش در سطوح سروتونین، یک ماده‌ی شیمیایی درون مغز، است.

دیگر فاکتورهایی که ممکن است میگرن را تحریک کنند، شامل موارد زیر هستند:

نورهای روشن
گرمای شدید، یا دیگر تغییرات شدید هوا
کم‌آبی
تغییر در فشار جوی
تغییرات هورمونی در زنان، از قبیل نوسان استروژن و پروژسترون در طول قاعدگی، بارداری یا یائسگی
اضطراب بیش از حد
صداهای بلند
فعالیت فیزیکی شدید
رد کردن و حذف برخی وعده‌های غذایی
تغییرات در الگوی خواب
استفاده از داروهای خاص مثل ضدبارداری‌های خوراکی یا نیتروگلیسرین
بوهای نامعمول
غذاهای خاص
سیگار کشیدن
مصرف الکل
مسافرت

در صورتی که میگرن را تجربه می‌کنید، ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که یک دفتر برای ثبت سردردهایتان داشته باشید. نوشتن این‌که در حال انجام چه کاری بوده‌اید، چه غذایی خورده‌اید و چه داروهایی قبل از شروع میگرن مصرف کرده‌اید، می‌تواند به شما در شناسایی عوامل محرک کمک کند. سعی کنید عوامل دیگری که باعث میگرن می‌شوند یا شروع آن را تحریک می‌کنند، پیدا کنید.

غذاهایی که میگرن را تحریک می‌کنند

غذاها یا چاشنی‌های غذایی خاص ممکن است احتمال بیشتری داشته باشد که میگرن را تحریک کنند. این مواد شامل موارد زیر است:

نوشیدنی‌های الکلی یا کافئین‌دار
افزودنی‌های غذایی مانند نیترات‌ها (نگهدارنده‌ی گوشت‎‌های فرآوری شده)، آسپارتام (قند مصنوعی) یا مونوسدیم گلوتامات (MSG)
تیرامین، که به طور طبیعی در برخی غذاها وجود دارد

هم‌چنین، تیرامین زمانی که غذا تخمیر شده یا می‌ماند، مقدارش در غذا افزایش می‌یابد. این موضوع شامل غذاهایی هم‌چون پنیرها، کلم ترش و سس سویای مانده است. با این حال، تحقیقات، هم‌چنان در حال بررسی دقیق‌تر نقش تیرامین در میگرن است. تیرامین ممکن است در برخی افراد به جای محرک، محافظی در برابر سردرد باشد.

میگرن در مقابل سردرد تنشی

میگرن و سردرد تنشی، رایج‌ترین نوع سردرد، در برخی از علائم اشتراک دارند. با این حال، میگرن همراه با بسیاری از علائم دیگر است که با علائم سردرد تنشی مشترک نیستند. هم‌چنین، میگرن و سردرد تنشی به درمان‌های مشابه پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند.

سردرد تنشی و میگرن می‌توانند این علائم را داشته باشند:

درد خفیف تا متوسط
درد مداوم
درد در هر دو طرف سر

تنها میگرن می‌تواند این علائم را داشته باشد:

پیشگیری از میگرن

این اقدامات می‌تواند به شما در پیش‌گیری از میگرن کمک کند:

محرک‌های میگرنتان را بیابید و از آن‌ها دوری کنید.
آب کافی بنوشید. روزانه، مردها باید ۱۳ فنجان و زنان ۹ فنجان مایعات بنوشند.
از حذف یا رد کردن یک وعده‌ی غذایی اجتناب کنید.
خواب باکیفیت داشته باشید. خواب خوب شبانه برای سلامت عمومی مهم است.
سیگار را ترک کنید.
کاهش اضطراب در زندگی خود را در اولویت قرار دهید و یاد بگیرید که با روش‌های موثری با آن مقابله کنید.
مهارت‌های تمدد اعصاب را یاد بگیرید.
به طور منظم ورزش کنید. ورزش نه تنها به کاهش اضطراب، بلکه به کاهش وزن شما نیز می‌تواند کمک کند. کارشناسان بر این باورند که چاقی با میگرن در ارتباط است. حتما قبل از شروع ورزش، به تدریج خود را گرم کنید. شروع سریع و شدید ورزش می‌تواند میگرن را تحریک کند.

با متخصص مغز و اعصاب خود صحبت کنید.

گاهی اوقات علائم میگرن می‌تواند تقلیدی از علائم سکته مغزی باشد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان سردردی با ویژگی‌های زیر دارید، مهم است که فورا کمک پزشکی دریافت کنید. سردردی که:

باعث بریده بریده حرف زدن یا افتادگی یک طرف صورت شود.
باعث ضعف در بازو یا پا شود.
خیلی ناگهانی و شدید بدون هیچ علامت یا هشداری شروع شود.
همراه با تب، سفتی گردن، گیجی، تشنج، دوبینی، ضعف، بی‌حسی یا مشکل در صحبت کردن باشد.
اورایی با طول بیشتر از یک ساعت داشته باشد.
آن را بدترین سردرد عمر خود بدانید.
همراه با از دست دادن هوشیاری باشد.

در صورتی که سردرد زندگی روزمره‌تان را تحت تاثیر قرار داده است، به پزشک خود مراجعه کنید. اگر اطراف چشم یا گوش خود احساس درد دارید و یا در طول یک ماه چندین سردرد با طول چند ساعت یا چند روز دارید، به او بگویید.

سردردهای میگرنی می‌توانند شدید، طاقت‌فرسا و ناراحت‌کننده باشند. گزینه‌های درمانی زیادی در دسترس هستند، پس در یافتن گزینه یا ترکیبی از گزینه‌های مناسب برای خود شکیبا باشید. سردردها و علائم خود را زیر نظر داشته باشید تا بتوانید عوامل محرک میگرن را شناسایی کنید. دانستن این‌که چطور می‌توان از میگرن پیش‌گیری کرد، اغلب می‌تواند نخستین گام مدیریت میگرن باشد.

منبع: درمانکده